Năm 2020, Thái Lan là nước xuất khẩu gạo lớn thứ ba thế giới sau Ấn Độ và Việt Nam. Tuy nhiên, tổng kim ngạch xuất khẩu ngũ cốc của nước này đang ở mức thấp nhất trong hai thập kỷ. Vụ trưởng Vụ Ngoại thương, Bộ Thương mại Thái Lan đã đưa ra những nhận định xuất khẩu 6 triệu tấn gạo vẫn là một mục tiêu thách thức đối với nước này vì: (i) Đồng baht của Thái Lan có thể tiếp tục tăng giá, khiến Thái gạo cạnh tranh hơn so với Ấn Độ và Việt Nam.
Kể từ tháng 4 năm 2020, tỷ giá hối đoái của đồng Baht Thái với đô la Mỹ hiện đã tăng 9%. (ii) Tình trạng khan hiếm container đường biển trên toàn cầu đã khiến việc vận chuyển bị gián đoạn và giảm doanh thu. Kế hoạch xuất khẩu gạo của Thái Lan sẽ tập trung vào gạo Mali, gạo trắng, gạo đồ và các thị trường ngách cho gạo màu, gạo nếp và gạo hữu cơ.
Xuất khẩu gạo Thái Lan đang thấp hơn so với mục tiêu
Chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan (TREA) Charoen Laothammathat; đánh giá tình hình không tốt cho xuất khẩu gạo của quốc gia Đông Nam Á này. So với mục tiêu đặt ra cho cả năm 2021 là 6 triệu tấn với trị giá 5 tỷ USD; Thái Lan có thể xuất khẩu 5,7 triệu tấn gạo.
Theo ông Charoen, để xuất khẩu 6 triệu tấn gạo trong năm nay; Thái Lan phải xuất khẩu trung bình 500.000 tấn mỗi tháng; trong khi xuất khẩu gạo của Thái Lan hiện đang thấp hơn mục tiêu.
Chủ tịch TREA cho biết gạo Thái Lan đắt hơn đối thủ cạnh tranh; và điều đó ảnh hưởng đến doanh số bán hàng.
Đây là kết quả của việc đồng baht nội địa tăng giá và hạn hán. Ông Charoen cho biết xuất khẩu gạo của Thái Lan đã giảm liên tục ở nhiều thị trường; như có thể thấy được từ số liệu xuất khẩu sang các nước láng giềng như Malaysia.
Bộ Thương mại sẽ thúc đẩy thị trường giao dịch
Trong hai tháng đầu năm nay, Ấn Độ là nước xuất khẩu nhiều gạo nhất với 72.203 tấn; tiếp theo là Pakistan 19.575 tấn, Việt Nam 13.978 tấn, Myanmar 10.899 tấn; trong khi Thái Lan đứng thứ 5 với 6.059 tấn.
Bộ Thương mại Thái Lan đã phối hợp với TREA; để thúc đẩy ba mặt hàng xuất khẩu gạo chính của nước này gồm: tăng trưởng 4,8% gạo jasmine đối với các thị trường cao cấp và 5,2% về doanh số bán gạo thơm; tăng trưởng 4,7% xuất khẩu gạo trắng nói chung và 4,9% đối với gạo đồ; tăng 3,6 xuất khẩu gạo nếp và 12,5% đối với gạo lứt và gạo xát 12,5% sang các thị trường chuyên biệt.
Đồng thời, Bộ Thương mại sẽ thúc đẩy thị trường giao dịch gạo giữa chính phủ với chính phủ (G2G).
Xuất khẩu gạo Thái Lan gặp nhiều khó khăn
Mới đây, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Thương mại Jurin Laksanawisit cho biết; Vụ Ngoại thương đã đàm phán xuất thêm 20.000 tấn gạo trắng sang Trung Quốc theo hợp đồng G2G mua 1 triệu tấn gạo.
Vụ Ngoại thương cũng có kế hoạch đàm phán bán gạo dưới dạng G2G; theo biên bản ghi nhớ mà Thái Lan đã ký với Bangladesh và Indonesia.
Ông Charoen cho biết xuất khẩu gạo của Thái Lan; đã gặp khó khăn bởi những vấn đề tương tự trong 10 năm qua. Giá gạo Thái Lan cao hơn hầu hết các đối thủ cạnh tranh như Việt Nam, Ấn Độ, Pakistan và Trung Quốc.
Các loại gạo của Thái Lan không đáp ứng được nhu cầu của thị trường. Ngoài ra, gần đây vẫn còn tồn tại vấn đề giá cước tăng ảnh hưởng đến giá xuất khẩu gạo của Thái Lan.
Năm 2019, Thái Lan xuất khẩu 7,58 triệu tấn gạo; thu về 131 tỷ baht (khoảng 4 tỉ USD), giảm 32% về lượng và 25% về giá trị so với năm trước đó. Năm ngoái, Thái Lan chỉ xuất khẩu được tổng cộng 5,7 triệu tấn gạo.
Thái Lan lo ngại thị trường xuất khẩu gạo Việt Nam
Theo ông Chookiat Opgaswongse, sự bùng phát của dịch virus Corona (Covid-19) có thể khiến gia tăng nhu cầu dự trữ gạo; đặc biệt là tại các nước Trung Quốc, Hồng Kông và Singapore. Indonesia hiện cũng lên kế hoạch nhập khẩu 1 triệu tấn gạo trong năm 2020; tăng mạnh so với mức 300.000 tấn trong năm ngoái. Tuy nhiên, ông Chookiat Opgaswongse thừa nhận ngay cả khi nhu cầu về gạo tăng lên; Thái Lan vẫn khó có thể đạt mục tiêu xuất khẩu 7,5 triệu tấn gạo của năm nay.
Đối tác nhập khẩu gạo lớn nhất của Thái Lan là Benin (nhập khẩu 1,07 triệu tấn); sau đó đến Nam Phi (nhập khẩu 725.461 tấn), Hoa Kỳ (nhập khẩu 559.957 tấn) và Trung Quốc (nhập khẩu 471.339 tấn). Gạo Hom Mali hiện được coi là sản phẩm chủ lực của các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan; trong bối cảnh gạo trắng Thái chịu cạnh tranh mạnh mẽ với gạo trắng Việt Nam.
